Hans Vervoort: “Mijn eigen uitgever reageerde heel vijandig.”

0

Eind november vorig jaar stelde schrijver Hans Vervoort twaalf van zijn oude titels gratis beschikbaar als ebook. Op deze manier wilde hij zijn backlist weer nieuw leven in blazen. eReaders.nl interviewde Hans over zijn ervaringen, de reactie van zijn uitgever en zijn mening over wat digitaal uitgeven kan betekenen voor de boekenbranche.

U stelde eind november twaalf van uw oude titels gratis beschikbaar als ebook om deze weer opnieuw onder de aandacht van de lezer te brengen. Is het genereren van aandacht geslaagd?

Dat mag je wel zeggen. In de acht weken die sindsdien verstreken zijn de twaalf titels 12.469 keer gedownload.

U heeft een advertentie geplaatst in het NRC, de Volkskrant, Trouw en Vrij Nederland om uw gratis boeken nog meer onder de aandacht te brengen. Waarom heeft u hiervoor gekozen?

Je boeken beschikbaar stellen als ebook is niet genoeg. Je moet natuurlijk ook zorgen dat de lezers die je wilt bereiken weten waar ze die kunnen vinden. Ik heb dus een persbericht rondgestuurd waarop ondermeer ereaders.nl reageerde. Maar ik heb ook een paar advertenties geplaatst in de bladen waarvan ik weet dat daar mijn publiek zit. Dat kostte bij elkaar zo’n 2000 euro, maar dat moet je er voor over hebben bij zo’n project. Een spaarpot heb je niet voor niets en gelezen worden was voor mij belangrijker dan geld verdienen.

Ik behoor tot de generatie schrijvers die toen zij begonnen te publiceren (ik begon in 1970) niet vanzelfsprekend dachten dat je van schrijven kon leven. Je schreef omdat je nu eenmaal die behoefte had en auteurs als de advocaat F. Bordewijk, en de reclamemensen F. Grönloh (Nescio) en Elsschot waren mijn voorbeeld. Ik heb altijd een baan gehad als uitgever en marktonderzoeker en daarnaast geschreven.

Dat heeft z’n voordelen en z’n nadelen. Het nadeel is dat je moet woekeren met je vrije tijd en het voordeel is dat je financieel niet afhankelijk bent van de opbrengsten van je schrijverij. Zo kon ik beslissen mijn oude werk gratis beschikbaar te stellen in plaats van er toch nog weer euro’s voor te vragen zoals hedendaagse schrijvers moeten doen omdat zij van het schrijven willen leven.

Welke titels zijn het meest populair?

Je kunt zien dat de bezoekers van mijn website beginnen met het meest recent verschenen boek, de verhalenbundel ‘Geluk is voor de dommen’. Dat is dan ook het meest gedownload: 1635 keer. Daarna komen ze terug voor andere titels en gaan zo het rijtje af. En zo te zien blijven ze komen totdat ze al mijn boeken gelezen hebben.

Wat zijn de reacties van zowel uitgevers en auteurs als lezers op uw actie?

Mijn gastenboek puilt uit van de aardige reacties van lezers. Mijn eigen uitgever daarentegen reageerde heel vijandig. Zelf zag hij er geen heil in om mijn oude titels te ver-e-booken, maar ze gratis weggeven stond haaks op zijn opvatting van uitgeven en hij was oprecht verontwaardigd toen ik besloot dat te doen.

Andere uitgevers, zoals bijvoorbeeld Augustus, experimenteren met het gedurende 24 uur gratis beschikbaar stellen van een ebook (bijv. bij Aliefka Bijlsma en Adriaan van Dis), maar doen dat vooral om de papieren verkoop een extra duwtje te geven. Mogelijk zitten ze daarmee op een goed spoor. Schrijvers zoals Paul Coelho hebben op eigen houtje geëxperimenteerd met het gratis beschikbaar stellen van ebooks en over het algemeen geconcludeerd dat het de verkoop van hun andere boeken stimuleerde.

De schrijvers met wie ik zelf gecorrespondeerd heb weten over het algemeen niet wat ze denken moeten van de ebook-mogelijkheden en wachten af. Leon de Winter kondigde enkele maanden geleden een schrijversinitiatief aan om ebooks in eigen beheer (betaald) uit te geven, maar sindsdien is van dat initiatief weinig meer vernomen. Er gaapt ook hier kennelijk een grote afstand tussen droom en daad. Maar ooit zal het ervan komen, een ‘United Artists’-ebook-uitgeverij. Al is het alleen maar om te voorkomen dat bedrijven als Bol.com en Amazon.com forse winsten maken op het alleen maar digitaal naar de klant overseinen van wat een schrijver bedacht heeft.

U signaleerde al in 2009 in een opiniestuk op NRC.nl dat het ebook het einde van het ‘bestsellerdictaat’ kan betekenen. Zijn er naar uw mening in 2010 genoeg stappen op dit gebied ondernomen door de verschillende uitgevers of auteurs?

In de papieren boekenmarkt zijn het de inkopers van boekhandelsketens die de macht hebben. Zij bepalen welke boeken in grote stapels in de winkels liggen en dus bestsellers worden.
Maar voor het eerst daalde in 2009 en 2010 de papieren verkoop en begon de verkoop van het e-book substantieel te stijgen. Dat zal zich voortzetten, gezien de aantallen verkopen van e-readers. En dan wordt de verkoop van een titel bepaald door lezers/kopers die op basis van de beschikbare informatie hun keuze maken.

Natuurlijk gaan ook daar ‘bestsellerlijsten’ een rol spelen, maar de kans is vrij groot dat die dan tot stand zullen komen op basis van de echte (op de aantrekkingskracht van het boek gebaseerde) verkopen in plaats van zoals nu op basis van een keuze van enkele inkopers van boekhandelsketens. Dat zou een verbetering zijn. Het effect van ‘mouth to mouth’-reclame via Facebook en Twitter gaat daarbij ongetwijfeld ook een rol spelen, ik merkte bijvoorbeeld dat mijn aanbod van gratis e-books via Tweets snel de ronde deed. Hopelijk zal in 2011 merkbaar gaan worden wat voor effecten deze nieuwe media hebben en hopelijk komen die ten goede aan boeken die aandacht verdienen.

Vindt u dat auteurs, net als u, een actieve rol moeten vervullen in het beschikbaar maken van hun backlist of mogen zij dit van hun uitgever verwachten?

Ze mogen het eigenlijk van hun uitgever verwachten, want als schrijver moet je er op kunnen rekenen dat je uitgever ook je oude titels de moeite waard vindt om aan lezers beschikbaar te blijven stellen.

Maar naar ik begrepen heb zien de uitgevers weinig heil in het uitnutten van oud fonds: het kost veel geld en levert niks op, vinden ze. En de schrijvers-van-nu vinden het een beetje zonde om zelf hun werk gratis beschikbaar te stellen en weten ook niet hoe je dat technisch moet doen. Ik begrijp dat wel want ook mij viel het niet mee epub-files te maken, daar is digitale kennis voor nodig. Gelukkig had ik hulp van één van die vele aardige mensen die je op internet tegenkomt, Ron Zillig in dit geval, die belangeloos mijn epub-files fatsoeneerde. Al doende ontdekte ik wel dat de kosten enorm kunnen meevallen: als het boek in de laatste pakweg 20 jaar verschenen is heeft de uitgever altijd een pdf-file beschikbaar die omgezet kan worden in epub-format. Bij oudere boeken moet je een papieren versie gaan scannen en dat kost dan ca 30 cent per pagina, ook geen enorme investering. Ik ben in dit opzicht kennelijk een pionier, maar ik weet zeker dat ik snel niet meer de enige ben die ontdekt dat het aanbieden van digitale titels heel doenlijk is. Prima!

Hoe ziet u zelf de opkomst van het ebook als het gaat om kansen en bedreigingen voor het vak van schrijver?

Voor schrijvers is het ebook een extra publicatievariant waar hij eigenlijk alleen maar voordeel van kan hebben. De enige bedreiging is het ontstaan van illegale kopieën en die krijg je zeker als je uitgever het ebook te hoog prijst. Mijn indruk is dat het ebook op dit moment dezelfde functie heeft als het pocketbook toen die in de jaren ‘60 voor het eerst in Nederland verscheen. Men was kloeke gebonden boeken gewend en het flodderige pocketboek werd gezien als een ‘wegwerp-boek’, niet iets wat je in je boekenkast zette, maar wel handig voor op reis en voor studenten die een echt boek niet konden betalen. Uitgevers brachten nieuwe titels dus in de dure gebonden versie uit en lieten het pas later in pocketvorm verschijnen, voor de kleine beurs en de reizigers.

Zo zou het nu ook kunnen gaan met de nieuwe boeken van populaire auteurs: laat ze eerst verschijnen in papier en maak pakweg een half jaar later de goedkope ebook-versie beschikbaar. Zo heeft de uitgever kans om in de papieren verkoop z’n investering terug te verdienen en wat winst te maken en levert het ebook voor zowel de auteur als de uitgever daarna de overwinst op die bij succes hoort. Dat ebook kan dan ook veel goedkoper uitgebracht worden, omdat de vaste lasten van de uitgever via de papieren versie al gedekt zijn.

Over een aantal jaren, als het ebook ‘leading’ geworden is, krijg je een andere situatie. Dan worden boeken meteen als e-book uitgebracht en kan je later een goedkope print met korting bestellen (print-on-demand) als je het boek zo goed vond dat je het in je boekenkast wil zetten.
Er breken boeiende tijden aan.

Heeft u nog andere plannen op het gebied van ebooks/digitaal lezen?

Zelf ben ik van plan nieuw literair werk meteen digitaal te publiceren, al dan niet betaald (dan wel tegen een redelijke prijs, hooguit 5 euro). De keuze voor digitaal is een kleine stap voor mij, want mijn eigen werk zie ik zelf al 20 jaar alleen op het beeldscherm in Word. Het papieren boek dat er uiteindelijk uit voortkomt bekijk ik altijd met interesse en bevreemding en zet het vervolgens in de kast. Maar eigenlijk heb ik er niet veel mee en al het sentiment over de geur van het papier vind ik diep in mijn hart onzin. Maar ik begrijp dat lezers tijd nodig hebben om te veranderen. Ik hoop dat dat snel zal gaan. Maar mooie plaatjesboeken mogen wat mij betreft nog heel lang in papier verschijnen. Die kunnen de concurrentie met het e-book het beste aan.

De boeken van Hans Vervoort zijn hier te downloaden.

Vorig artikelAuteur stelt review- en rankingsysteem Amazon aan de kaak
Volgend artikeliPad 2: dunner, twee camera’s en SD-kaartlezer

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in