2010: het jaar van de ebookexperimenten

0

Het afgelopen jaar is er veel gebeurd rond digitaal lezen. Van de opkomst van nieuwe vormen van ebooks tot de lancering van nieuwe platformen. Het aanbod betaalde Nederlandse ebooks is in de loop van het jaar meer dan verdubbeld en diverse nieuwe initiatieven om ebooks te promoten zagen het licht. Wat zijn de grootste hoogtepunten van 2010 op het gebied van ebooks?

Het ebook als marketinginstrument
In 2009 werd digitaal lezen op de kaart gezet. In 2010 werd daardoor de roep om digitale content steeds sterker. Met zoveel ogen gericht op de digitale boekenmarkt, werd het marketingtechnisch ook erg interessant om ‘iets’ met ebooks te doen. Verscheidene auteurs en uitgevers experimenteerden met boekenapps, de prijsstelling en verschillende vormen van het boek.

Zo genereerden onder andere Heleen van Royen en Arnon Grunberg veel publiciteit met iPhone-apps voor hun nieuwste boeken. Uitgever A.W. Bruna besloot het boek ‘Bloghelden’ van Frank Meeuwsen zelfs in zeven verschillende smaken uit te brengen, waaronder een ePubversie en een gratis txt-versie.

Ook experimenteren met de prijs van een ebook bleek een trend in 2010. Zo besloot uitgeverij Anthos dat klanten tijdens een speciale actie zelf de prijs voor het ebook van Ivo Victoria ‘Hoe ik nimmer de ronde van Frankrijk voor min-twaalfjarigen won’ mochten bepalen. De actie was volgens Anthos een succes. Andere auteurs ging nog een stapje verder en boden ebooks gratis aan. Auteur Hans Vervoort deed dat bijvoorbeeld met 12 van zijn oude titels, Aliefke Bijlsma maakte haar tweede Roman ‘Mede namens mijn vrouw’ gratis, Bas Vermond verspreidde zijn ‘State of Print’ gratis, Uitgeverij Eburon gaf onlangs nog ‘McManager’ cadeau en via ebookstick.nl is elke week een ebook gratis te downloaden tot eind 2010. Met het gratis weggeven van ebooks hopen de auteurs onder andere meer verkopen te genereren voor andere titels. Hans Vervoort ziet het gratis ebook daarnaast als een goede manier om de backlist weer beschikbaar te maken voor lezers.

eReaders.nl pikte ook een graantje mee van deze manier van ebookmarketing en genereerde een hoop aandacht voor digitaal lezen door de Nederlandse vertaling van een boek van Seth Godin gratis beschikbaar te stellen. Met duizenden downloads was deze actie een groot succes.

De beveiliging van ebooks
Begin 2010 ontdekte eReaders.nl dat er op Marktplaats een levendige handel was ontstaan in cd-roms met daarop honderden illegale ebooks. Voor een paar euro heb je een digitale bibliotheek waarin je je hele leven kunt lezen. Daarnaast zijn er ook op torrentsites steeds meer illegale Nederlandse ebooks te vinden. Het blijkt in 2010 dat de strikte Adobe DRM- beveiliging illegale downloads niet kan voorkomen. In reactie daarop zagen sommige uitgevers en aanbieders van ebooks de kans schoon om te experimenteren met andere, minder restrictieve vormen van beveiliging. Zo kwamen de ebooks van Simone van der Vlugt beschikbaar met watermerk in plaats van Adobe DRM. Managementboek.nl startte onlangs met de verkoop van ebooks en koos ervoor om alleen ebooks aan te bieden met social DRM.

Dat de beveiliging van ebooks voor veel consumenten een heikel punt is, bleek wel na de introductie van de iPad. Lange tijd was er geen applicatie beschikbaar voor het lezen van het grootste deel van de ebooks die in Nederland commercieel beschikbaar waren. Dit leverde veel frustratie op, die ook op ons forum tot uiting kwam. Na enkele maanden maakte de komst van de iPad-app Txtr een einde aan dat probleem, al was de gebruiksvriendelijkheid van deze app niet optimaal.

Sinds oktober is er met Bluefire Reader een volwaardige applicatie voor het lezen van beveiligde ebooks op zowel de iPad als de iPhone. Android-lezers kunnen sinds enkele dagen Nederlandse ebooks lezen met de applicatie Aldiko, die nu ook beveiligde ebooks ondersteunt.

Nieuwe vormen van ebooks
2010 was ook het jaar waarin er een aantal nieuwe vormen van digitale boeken ontwikkeld werden. Dit kon voor een deel gebeuren door de komst van de iPad, die nieuwe wegen opende op het gebied van multimedia. Een van de meest opvallende verschijningen was Libroid, een nieuwe ebookvorm, ontwikkeld door de Duitser Jürgen Neffe. Hij koos ervoor om de aloude vorm van het boek, een lang stuk tekst, te verrijken met aan de linker- en rechterkant van het scherm extra informatie als foto’s, video’s en bronnenmateriaal.

Een ander nieuw initiatief dat zich met nadruk op tablets en smartphones richt is het leesplatform Blio.
Blio moet een compleet nieuwe leeservaring bieden, speciaal gericht op tablets. Het idee erachter is om ebooks er precies zo te laten uitzien als papieren boeken, dus compleet met fullpage-afbeeldingen. Vooral kookboeken, fotoboeken en kinderboeken komen zo meer tot hun recht in een digitale omgeving.

Wat kinderboeken betreft is er ook heel wat gebeurt op het gebied van ebooks. Ook dat kwam voor een groot deel door de komst van de iPad. Voor kinderen bleek het kleurrijke scherm en de eenvoudige bediening een groot voordeel ten opzichte van de huidige generatie ereaders. Ontwikkelaars sprongen daarop in door apps te ontwikkelen die behalve de tekst van papieren boeken ook interactieve elementen toevoegden.

Ebooks verschenen niet alleen in nieuwe vormen, ze verschenen ook op andere manieren. Zo ontwikkelde Peter de Ruiter de eBookstick, waarmee ebooks ook gewoon in de boekenwinkel verkocht kunnen worden. Daarnaast werkt hij ook aan het Krasboek, waarmee je ebooks op een nog tastbaardere manier kunt kopen en cadeau geven.

Platformen
Ook op internet kwamen er nieuwe verkoopkanalen voor ebooks bij. Zo startte Free Record Shop met de verkoop van ebooks. Daarnaast wachten Nederlandse iPadbezitters al enige tijd op de komst van de iBookstore. Apple heeft aangegeven in Nederland van start te gaan met de verkoop van ebooks wanneer er genoeg aanbod zou zijn. Het Centraal Boekhuis probeerde daar vorm aan te geven door uitgevers de mogelijkheid te geven centraal ebooks aan te leveren voor verkoop via de iBookstore, maar werd teruggefloten door de Koninklijke Boekverkopersbond. Volgens de KBb doorkruiste het CB de plannen rondom een nationaal ebookplatform, dat KBb in samenwerking met de Groep Algemene Uitgevers vanaf 1 januari 2011 hoopt te gaan ontwikkelen.

Verder kwam de afgelopen maand ook het nieuws naar buiten dat Google begin volgend jaar hoopt te gaan beginnen met het verkopen van ebooks in Europese landen, waaronder ook in Nederland. Met Google Ebooks biedt het bedrijf op een vernieuwende manier ebooks aan. De boeken kunnen namelijk ‘in the cloud’ gelezen worden, op in principe elk apparaat met een internetverbinding. Daarnaast kunnen de ebooks ook op de traditionele manier als ePub-bestand gedownload worden, zodat ze ook op gewone ereaders gelezen kunnen worden.

Cutting out the middleman
Het jaar 2010 bleek ook het jaar dat er kritisch gekeken werd naar de totale uitgeefketen voor ebooks. Zo haalde Leon de Winter begin dit jaar nog veel publiciteit met de aankondiging van zijn schrijversplatform C-Shed, waar schrijvers direct hun ebooks aan de consument kunnen aanbieden, zonder tussenkomst van de uitgever. Bijna een jaar na deze aankondiging is het echter opvallend stil rondom het initiatief.

Literair agent Andrew Wylie zorgde voor ophef door aan te kondigen een aantal titels van de backlist van zijn auteurs direct via Amazon te verkopen, zonder tussenkomst van uitgever Random House en ook Seth Godin onderneemt een soortgelijke actie met ‘The Domino Project’.

Uitgeverij Bertram & de Leeuw besloot niet af te wachten en kondigde aan dat zij ebooks van schrijvers die bij andere uitgevers onder contract staan, willen publiceren. Ook dit leidde tot een hoop irritatie bij andere uitgevers.

Ook het ontdekken van schrijftalent is niet langer uitsluitend het domein van uitgevers in 2010. Door middel van crowdfunding en crowdsourcing bieden sites als Ten Pages, Literairwerk.nl en Schrijversmarkt schrijvers de kans hun werk onder de aandacht te brengen en daadwerkelijk uit te geven.

Het CPNB ondervond aan den lijve hoe snel andere partijen initiatieven kunnen ontwikkelen binnen de boekenbranche. PixelPerfect kondigde aan een alternatief boekenweekgeschenk in de vorm van een ebook uit te brengen in 2011. Daar was het CPNB het niet mee eens, de term ‘Boekenweek’ is beschermd en ze hebben zelf plannen ‘ooit’ een ebook boekenweekgeschenk uit te brengen. Het leidde tot een kleine rel, maar de partijen zijn met elkaar om tafel gaan zitten om de kwestie naar tevredenheid op te lossen.

Aanbod
Gecombineerd zorgden bovenstaande gebeurtenissen ervoor dat 2010 opnieuw een jaar was waarin de aandacht voor ebooks toenam. Uitgevers zetten ook bij nieuwe titels steeds meer in op ebooks, wat ervoor zorgde dat het aanbod commerciële Nederlandstalige titels van minder dan 3.000 aan het begin van het jaar nu gegroeid is naar ruim 6.300 ebooks. Concrete aantallen verkochte ebooks zijn niet bekend, maar een voorzichtige schatting is dat er dit jaar in Nederland in totaal meer dan een half miljoen ebooks verkocht zijn. Ten opzichte van 2009 zou dit dan meer dan een vervijfvoudiging zijn.

Omdat er nog veel titels niet beschikbaar zijn als ebook, startte eReaders Groep onlangs de website Gemisteboekverkoop.nl. Heb je afgezien van de aankoop van een boek omdat deze niet digitaal beschikbaar was? Voeg het boek dan toe aan deze website, zodat duidelijk wordt hoeveel uitgevers, auteurs en boekwinkels mislopen.

Morgen vind je op eReaders.nl een overzicht van de gebeurtenissen in 2010 op hardware-gebied.

Vorig artikelDe vijf populairste reviews van 2010
Volgend artikelVerkopen van tijdschriften-apps iPad dalende

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in