De Amerikaanse schrijver Nicholas Carr, bekend van zijn boek “Het Ondiepe: Hoe onze hersenen omgaan met internet“, verwacht dat de opkomst van ebooks grote gevolgen zal hebben voor onze opvattingen over boeken: “De mogelijkheid om de inhoud van een boek te veranderen zal makkelijk misbruikt kunnen worden.”
“Onlangs zag ik een glimp van de toekomst van boeken”, aldus Carr in een artikel in de Wall Street Journal. Hij combineerde een aantal eerder geschreven essays tot een ebook, uploadde het naar Amazon en begon met de verkoop van het ebook. Toen kreeg hij echter de drang om enkele zinnen te veranderen, waarna hij de bijgewerkte tekst opnieuw bij Amazon indiende. De oude versie van het boek werd binnen mum van tijd omgewisseld voor de nieuwe. Carr voelde zich een beetje schuldig dat hij een boek na verschijning aangepast had, maar hij kwam tot de conclusie dat de lezer het waarschijnlijk toch niet zou opmerken.
Op dat moment besefte Carr dat de “eindeloze aanpasbaarheid van digitale schrijfsels een groot deel van onze veronderstellingen over uitgeven zal omgooien”. Volgens Carr is het blijvende karakter van gedrukte boeken een van de belangrijkste erfenissen van de uitvinding van Gutenberg.
Bij digitale boeken verandert dat, en in veel gevallen heeft dat voordelen. Zo blijven lesboeken altijd up-to-date, historici en biografen kunnen hun boeken updaten met recente gebeurtenissen en de instructies in handleidingen blijven altijd bijgewerkt. Zelfs romanschrijvers kunnen hun boeken aanpassen aan de tijd, zodat ze nooit gedateerd aan zullen voelen.
Maar, beargumenteert Carr, zoals vaker met digitale ontwikkelingen, zijn er ook nadelen. Scholen kunnen lesboeken makkelijker aanpassen aan hun eigen standpunten, overheden kunnen boeken laten aansluiten bij hun eigen politieke overtuigingen. Dergelijk misbruik kan met wetten en beveiligingen voorkomen worden. Minder beheersbaar is het volgens Carr wanneer uit commerciĆ«el oogpunt aan boeken gesleuteld wordt. Uitgevers zullen makkelijk te weten komen hoe mensen lezen, welke hoofdstukken ze lezen, wanneer ze pagina’s overslaan, hoe snel ze stoppen in een boek. Wanneer ze dat eenmaal weten, is de verleiding groot om even snel wat aan het boek te veranderen, hoofdstukken in te korten, woorden toe te voegen, eigenschappen van personages te veranderen, om zo het boek beter te laten verkopen.
“Wat verloren zal gaan, is het gevoel van een boek als afgerond en compleet object, een op zichzelf staand kunstwerk.” Een ebook zal veel minder dan een gedrukt boek bestand blijken te zijn tegen de “erosie van de tijd”.
Nicholas Carr kreeg in 2007 bekendheid met zijn essay “Is Google Making Us Stupid?“, waarin hij met een sceptische blik naar de invloed van het internet op ons gedrag kijkt. Hij werkte dit idee nog verder uit in zijn boek Het Ondiepe, waarmee hij finalist werd van de Pullitzerprijs. Hij schreef al eerder een kritisch stuk over het gebruik van digitale boeken in het onderwijs.
(Via: WSJ.com.)