Op verschillende plekken in Nederland wordt er hard gewerkt aan digitale kranten en magazines. Vandaag ziet Tone het levenslicht. In de iPad app vind je wekelijks elf artikelen over politiek, economie en media van ‘een vaste groep vooraanstaande journalisten’. De eerste editie is gratis, later gaan losse nummers € 1,79 kosten.
Kwaliteitsjournalistiek en digitalisering, het blijft een heikel punt. Kranten en tijdschriften zien hun papieren oplagen al jaren sterk teruglopen. Dat wordt nauwelijks gecompenseerd door inkomsten uit digitale advertenties of losse artikelverkoop. Veel krantenuitgevers zoeken daarom hun heil in paywalls, waarbij de krantenwebsite alleen tegen betaling bezocht kan worden. De vraag is echter of de kosten die gepaard gaan met het fysiek blijven verschijnen van de krant (mede) gedekt kunnen worden door inkomsten uit digitale activiteiten.
Andere initiatieven gooien het daarom over een andere boeg en zetten in op digital-only kranten of tijdschriften. Voordeel is dat er geen kosten zijn voor drukken en distributie, waardoor er alleen sprake is van min of meer eenmalige kosten voor het ontwikkelen van een app of platform, gevolgd door redactiekosten en andere operationele kosten, marges voor Apple of andere retailers, en de vergoedingen voor deelnemende journalisten en schrijvers.
Na DNP nu Tone
Het eerder dit jaar aangekondigde De correspondent wist al veel mensen te interesseren voor hun nog te lanceren digitale magazine, en ook Uitgeverij Fosfor en Het Journalistieke Boek werken aan journalistieke platformen, waarbij lezers tegen betaling toegang krijgen tot achtergrondartikelen, columns, ebooks of andere digitale kwaliteitscontent. Tone is deze initiatieven echter vlugger af met de vandaag gelanceerde Tone app voor iPad.
Volgens initiatiefnemers Arno Laeven, Frank Hitzert en Rutger van Waveren “biedt Tone duiding en achtergronden in een digitaal formaat, waarbij de journalist zonder tussenkomst direct schrijft voor zijn lezers, en waarbij lezers betalen voor wat ze lezen”. Het idee is dat journalisten zich hierdoor minder op de waan van de dag hoeven te richten en meer een eigen geluid kunnen laten horen. Dat lijkt ook op het idee achter De Nieuwe Pers (dat enkele maanden na lancering circa 3.000 betalende abonnees aan zich wist te binden).
Eenvoud troef
Tone is bijzonder eenvoudig van opzet. De app bevat drie tabjes, één om bij je abonnementsgegevens te komen, één met ‘Nummers’ en één met ‘Auteurs’. Via het onderdeel Nummers zie je welke edities er beschikbaar zijn, en via een in-app purchase kun je eenvoudig een editie aanschaffen. Elke editie bevat elf artikelen, die alleen aangeduid worden met foto&naam van de betreffende journalist en een titel. Het is ook mogelijk om losse artikelen aan te schaffen.
De opmaak van de artikelen is bijzonder eenvoudig gehouden, met ruime witmarges rondom. Dat is op zich plezierig, het gebrek aan afleidende elementen zorgt voor een rustige leeservaring. Verder is er gekozen voor scrollen in plaats van bladeren, zoals bij ebooks. Hyperlinks in de artikelen zijn doorklikbaar, maar bij het bezoeken van een url wordt Safari geopend, waardoor je uit de Tone app verdwijnt. Dat kan vervelend zijn als je snel even wat achtergrondinformatie wilt bekijken, aangezien het leesproces flink wordt onderbroken.
Saaie opmaak
Naast lopende tekst, titel en tussenkopjes wordt er geen gebruik gemaakt van grafische elementen zoals uitgelichte citaten, streamers of kaders, en ook zijn er (nog?) geen foto’s of afbeeldingen te vinden in de artikelen. Wellicht is dit een bewuste keuze, of misschien is er sprake van auteursrechtelijke drempels, maar het magazine doet hierdoor wel een beetje saai aan en je hebt af en toe het idee dat je bij wijze van spreken naar een text-only website uit 1995 zit te kijken.
Jammer is ook dat de app alleen in landscape bruikbaar is. Persoonlijk houd ik mijn iPad liever in portraitstand tijdens het lezen en ik zou graag zelf bepalen in welke stand ik de app gebruik. Verder is het tijdens het lezen van een artikel niet direct duidelijk dat je terug kunt naar het hoofdmenu via een menubalk, die pas verschijnt als je op een onzichtbare ‘hotspot’ tikt. Die menubalk geeft trouwens ook toegang tot een functie om het lettertype groter of kleiner te maken, om te schakelen naar nachtmodus, en je kunt een artikel delen via Twitter of Facebook. Het artikel kan dan volledig online bekeken worden, maar waarschijnlijk is dat alleen het geval bij dit gratis eerste nummer.
Conclusie
Uiteindelijk zal niet de opmaak (waar nog aan gesleuteld kan worden) het succes van Tone bepalen; het gaat toch om de kwaliteit van de artikelen en de namen die zich verbinden aan het initiatief. Op zich gaat Tone goed van start, met bekende namen als Hans Laroes en Joschka Fischer in het eerste nummer. Het is alleen de vraag of je als lezer voldoende artikelen aangereikt krijgt die jou persoonlijk interesseren, en of de artikelen uniek genoeg zijn om er wekelijks bijna twee euro voor te betalen.
Het feit dat er sprake is van een ‘ouderwetse’ redactie – die voor jou bepaalt wat er te lezen valt – kun je zowel positief als negatief opvatten. Negatief, aangezien we in het internettijdperk eraan gewend zijn geraakt om zelf te kunnen bepalen wat je leest en het is vreemd dat een app je dan beperkt in je vrijheid. Maar die beperking kun je ook positief opvatten; het geeft rust, en je wordt wellicht geconfronteerd met artikelen die je anders nooit gelezen zou hebben.
De vraag of de kwaliteit en selectie van artikelen in Tone een voldoende breed publiek aanspreken kan misschien pas over een paar maanden of zelfs jaren beantwoord worden. Het is bemoedigend dat na De Nieuwe Pers nu Tone het levenslicht ziet, binnenkort gevolgd door nog andere digitale journalistieke projecten zoals De correspondent. Langzaam raken lezers hierdoor misschien gewend aan het idee om te betalen voor artikelen, en dat kan ook positief uitwerken voor toekomstige initiatieven.
Downloaden: Tone app voor iPad
