Hoe milieuvriendelijk is digitaal lezen nu eigenlijk? Dit lijkt misschien een eenvoudige vraag, maar die vraag goed beantwoorden is behoorlijk complex. Omdat de vraag wel vaak gesteld wordt, heeft eReaders.nl een en ander op een rijtje gezet. Daaruit komt het lezen vanaf een smartphone als opvallend milieuvriendelijk naar voren, zelfs nog meer dan het lezen vanaf een eInk reader.
Het op een verantwoorde manier onderling vergelijken van producten qua milieubelasting is geen sinecure. Feitelijk ben je appels met peren aan het vergelijken, en dat kan eigenlijk niet. Dit geldt ook voor het vergelijken van digitaal lezen met lezen van papier, en voor het onderling vergelijken van de verschillende soorten apparaten. Je moet daarom altijd voorzichtig zijn met het trekken van rigide conclusies, maar leerzaam is het zeker!
Aanpak
Nog niet zo lang geleden is er in Zweden een gedegen wetenschappelijke studie uitgevoerd naar de milieubelasting van verschillende manieren van het lezen van een krant: lezen vanaf papier, lezen vanaf een eInk reader en lezen vanaf een desktop-PC. De resultaten van die studie hebben wij bij eReaders.nl goed bestudeerd, en aangevuld met eigen onderzoeksresultaten en gegevens uit andere studies (zie eventueel deze PDF voor meer informatie).
Overzicht van de uitkomsten
Op die manier konden we onderstaande overzichtstabel maken. De tabel geeft globaal inzicht in de milieubelasting van verschillende vormen van digitaal lezen ten opzichte van het lezen vanaf papier. Hieruit volgt dat digitaal lezen veelal leidt tot een grote reductie van de milieubelasting, vaak zelfs tot meer dan 80% reductie.
| lezen vanaf desktop PC | lezen vanaf laptop | lezen vanaf smartphone | lezen vanaf eInk reader | |
| epaper (digitale krant) | 0/+ | +/++ | ++/+++ | +/++ |
| ezine (digitaal magazine) | 0/+ | +/++ | ++/+++ | +/++ |
| ebook (digitaal boek) | -/0 | 0 | ++ | 0/+ |
Legenda:
+++ : meer dan ca. 20 keer beter (minder dan ca. 5% van de milieubelasting van lezen van de papieren vorm)
++ : ca. 5 tot 20 keer beter (ca. 5 – 20% van de milieubelasting van lezen van de papieren vorm)
+ : ca. 2 tot 5 keer beter (ca. 20 – 50% van de milieubelasting van lezen van de papieren vorm)
0 : ongeveer gelijk (ca. 50 – 150% van de milieubelasting van lezen van de papieren vorm)
– : slechter (meer dan ca. 150% van de milieubelasting van lezen van de papieren vorm)
Lezen vanaf de smartphone levert de grootste milieuwinst
Opvallend is dat het lezen vanaf de smartphone zeer gunstig scoort. Deze vorm van lezen leidt tot slechts een fractie van de milieubelasting die je hebt bij het lezen vanaf papier. Dit komt o.a. doordat het lezen vanaf een smartphone net als bij een eInk reader heel weinig energie vraagt (slechts ca. 1 Watt) en je dit apparaat vaak toch al hebt (het is dus geen extra apparaat). 
Ook de eInk reader en notebook scoren goed
Ook het lezen vanaf een laptop of een eInk reader levert vaak minder milieubelasting op dan het lezen vanaf papier. Dit geldt vooral voor het lezen van kranten en magazines en minder voor het lezen van boeken. Of een eInk reader ook bij het lezen van boeken echt tot milieuwinst leidt, hangt sterk af van de levensduur van het apparaat en hoeveel boeken je er op leest. Als je hem niet zo intensief gebruikt of als het apparaat bv. maar één jaartje meegaat, kun je vanuit milieuoogpunt misschien nog wel beter papieren boeken lezen (toch zeker als je die boeken vervolgens ook weer aan anderen uitleent). Wil je toch het milieu sparen en digitaal boeken lezen, kies dan bij voorkeur voor het lezen van een smartphone. Steeds meer mensen ontdekken dat dit ook heel comfortabel kan.
Wat betekent dit op macroschaal?
Uitgangspunten:
-
Stel dat je door digitaal lezen netto 80% van het energieverbruik door papieren uitgaven vermijdt (een voorzichtig gemiddelde volgens bovenstaande tabel).
-
Per persoon per jaar 100 kg grafisch papier te vermijden (ongeveer zoveel gebruiken we per persoon per jaar aan papier voor leesdoeleinden).
-
Gemiddelde energieinhoud van de papieren uitgave: naar schatting ca. 20 Wh per 5 gram, oftwel 4 kWh per kg, oftewel 400 kWh aan primaire energie.
Voor 22 miljoen Nederlanders en Vlamingen samen gaat het dan om 22 miljoen * 400 kWh = 8,8 miljard kWh per jaar. Dit komt overeen met 32 miljard MJ per jaar (1 kWh = 3,6 MJ), oftewel ongeveer de energieinhoud van ruim 1 miljard kg steenkolen per jaar of bijna 1 miljard m3 aardgas per jaar.
→ Als iedereen in Nederland en Vlaanderen zou overstappen op digitaal lezen, zouden we jaarlijks een hoeveelheid primaire energie kunnen besparen ter grootte van de energieinhoud van ruim 1 miljard kg steenkool of bijna 1 miljard m3 aardgas.
Tot slot
De bovenstaande informatie moet steeds met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, rekening houdend met o.a. de gehanteerde uitgangspunten en aannames (beschreven in de bijbehorende PDF) en voortschrijdende inzichten. Weet je nog andere onderzoeken waarin de milieuaspecten van digitaal lezen belicht worden, laat die dan in de comments achter met een link. Het wordt gewaardeerd!
