Deze columns zijn eerder geplaatst op BoekbladLeest op 26 en 29 augustus 2009. Lucie Th. Vermij is hoofdredacteur van Boekblad. We mochten haar columns hier nogmaals publiceren, onder hartelijke dankzegging aan Lucie.
Woensdag 26 augustus 2009 – Lucie leest de Sony PRS 300
Nou ja gelezen…, dat is niet helemaal waar. Ik heb mijn eerste e-book gedownload. Vanmiddag mocht ik bij de persconferentie van Sony en Bol.com een e-reader in ontvangst nemen en ik koos de kleine Pocket Edition. Ziet er prachtig uit. Ik was behoorlijk opgewonden. Hebberig.
Nu is het vele uren later. De informatie is minimaal. Er zit een Ikea-achtig foldertje in de doos om de koper op gang te helpen, maar een behulpzaam boekje is geloof ik passé. Eerst moet je de reader met een usb-kabeltje aan je laptop bevestigen, want hij moet opladen. Dat kan 40 minuten duren. Het apparaat geeft geen sjoege. ‘De reader doet niets als hij aan je PC is bevestigd’, meldt het minimale foldertje nog behulpzaam. ‘Als het rode lampje uit is hij opgeladen’. Lampje zoeken. Een uur later is het rode lampje inderdaad uit.
Maar vanzelf de software installeren, zoals beloofd, doet-ie niet. Via het Start-programma kom ik daar wel uit, ben heus geen digibeet. Maar dan. Ik vul echt in NEDERLANDS in, maar ik krijg mooi een Franstalige eBibliothèque. Ze hadden een eLibrary beloofd. Ik heb wel twee jaar Frans gehad op school, maar dat is al héél lang geleden…
OK. In de eBibliothèque lees ik dat ik mijn digitale boeken bij Bol.com kan kopen. OK. Ik zoeken in de 1505 Nederlandse titels van Bol. De literatuur die daar staat spreekt me niet direct aan. Het is vooral Populair en Spanning en Chicklit. Dat wil ik allemaal niet. Uit de categorie non-fictie kies ik Psychologie op de Werkvloer van Dominique Haijtema. Ondertitel: Hoe wij onszelf en anderen dagelijks voor de gek houden. Kan altijd van pas komen. Dus: downloaden maar.
Maar blijkbaar moet je eerst Adobe Flash installeren voor het werkt. Dat staat nergens. Ik snap wel wat er misgaat: ik krijg allemaal vensters en formulieren in het Frans zonder uitleg. Enfin, daar worstel je je ook wel weer doorheen. En wat is nu één avond verloren op een mensenleven… Nogmaals proberen te kopen. Bol.com heeft er een cadeaubon bijgegeven. Dat is slim, want een boek van 16,90 euro dat ik niet kan in bladeren, ik weet niet of ik dat wel wil kopen. Ik vind het erg duur. Sorry dat ik het zeg, ik weet hoe de opvattingen zijn, we moeten het geld in de keten houden, maar als consument zeg ik: 10 euro voor een e-book vind ik eigenlijk wel genoeg. Net als bij iTunes, daar kosten alle albums 9,99 euro.
Ik betaal en klik ‘downloaden’ aan. Maar denk maar niet dat-ie gaat ‘downloaden’. Minuten wacht ik. Bij Bol.com staat bij de pagina ‘Veelgestelde vragen’ dat-ie niet meer beschikbaar is. Dan probeer ik bij Sony iets anders te downloaden, maar ook daar krijg ik een foutmeldingen. Beginnersleed. Ik word geloof ik geacht Adobe Flashplayer te downloaden, maar die Franse formulieren vallen niet mee. Mild zijn, Lucie! Mopje uit mijn jeugd: ‘Papa, ik wil niet naar Amerika!’ ‘Doorzwemmen Jantje!’
Na een uur doorzwemmen, staat het boek in mijn eBibliothèque en nog weer tien minuten later op mijn eReader. Een zwart-wit covertje, helaas. Ik ben gevloerd. Als het een ‘echt’ boek was geweest had ik het even kunnen doorbladeren. Nu vrees ik dat ik pas morgen echt ga e-lezen.
Zaterdag 29 augustus – Lucie leest weer de Sony PRS 300
Mensen die een boek domweg van voor naar achter lezen hebben mij altijd verbaasd. Voor mij is het eerst bladeren, van voor naar achter, en weer terug, fragmentjes, inleiding, conclusie, even aan de woordkeus snuffelen, de koppen, de bladspiegel. Tijdens mijn studie werd ons op het hart gedrukt, dat je een tekst / een boek veel beter doorziet en begrijpt en in je opneemt als je die eerst diagonaal scant. Alleen maar kijken. Helemaal. Titel, inhoudsopgave, flaptekst, pagina’s. De methode heette ‘Lees beter lees sneller’. Echt geweldig!
Maar. Dat kan niet met een e-reader. Je moet gewoon beginnen. Toegegeven: je kunt ook wel in hoofdstuk 2 of 3 of 7 beginnen, maar het bladeren, wat Vincent ook al zegt, dat mis je. Je heb geen gevoel over hoe ver je bent, hoe dik het is, of je al opschiet. Er staat wel een paginering in de pagina’s, maar dat is de paginering van het papieren boek. Dus als je een beetje grotere letters kiest, dan zit je na drie keer nog op ‘pagina 3 van 142’.
Ik kies dus zomaar een boek in de e-bookwinkel. Psychologie van de werkvloer. Hoe wij onszelf en anderen dagelijks voor de gek houden (Business Contact). Het heeft een leuke flaptekst en hoofdstuktitels, maar waar gaat het eigenlijk over? De teksten staan mooi rustig op de pagina, helemaal waar, daar heb ik geen klachten over, maar lezen is meer dan naar letters kijken. Ik mis het bladeren en het kunnen inschatten van het soort boek dat ik heb. Wat een rare ervaring. Waarschijnlijk lees ik te snel door die methode die ik al dertig jaar met veel genoegen toepas, maar waar het ook door komt: de inhoud dringt niet tot me door.
Ik laat de reader aan iemand zien, die niet zo van de digitale nieuwlichterij is en nogal van de oude stempel: gewoon een mooi boek (en mooie cd’s) zijn goed. Het apparaat loopt gelijk vast als ik het laat zien. Het zou ook eens niet. Het blijft in een pagina hangen en wil voor- noch achteruit. Aan-uit-aan-uit helpt ook al niet. Na tien minuten wachten is dat over. Mijn gezelschap leest, kijkt en zoekt en klikt op de knopjes, vooruit, achteruit, en zegt dan: ‘Wat is dat voor een boek?’
Ligt het aan het boek? Of hoort dat bij het e-lezen, dat je niet ziet waar het over gaat? Dat je anders moet lezen. Trager. Gewoon, vanaf het begin. Ik zou het wel even ook op papier willen hebben en lezen en vergelijken, maar ja dat is wéér €17,50. Nee, ik ga een nieuw boek kopen. Nu maar eens bij Selexyz. Een WPG-titel. Wat raar, dat de e-handel zo helemaal apart staat bij Selexyz, (nog) niet geïntegreerd zoals bij Bol.
Inhoudelijke informatie over het boek moet ik bij de papieren editie zoeken. Dat irriteert me na verloop van tien minuten en dan koop ik zomaar wat: van Guus Kuijer Hoe een klein rotgodje God vermoordde (Athenaeum Polak van Van Gennep). Auteur, titel, uitgeverij: allemaal topgegevens. Dat kan niet missen. Maar hier gebeurt hetzelfde. De vraag: na een aantal pagina’s lezen: wat is dit voor een boek?
Misschien komt het omdat ik gewoon op de bank of in bed lig te lezen en dit apparaat daar niet speciaal geschikt voor is. Het heeft natuurlijk vooral voordelen als je in trein of vliegtuig zit, of op wandel- of fietsvakantie bent. Kortom: van een inhoudelijke bespreking wil het helaas nog niet komen, want de e-boeken dringen helaas niet echt door. Misschien is het allemaal Weerstand en eenvoudig een kwestie van Wennen.
