De Duitse minister van Justitie Sabine Leutheusser-Schnarrenberger heeft in een interview met Der Spiegel uitgehaald naar Google en het Google books project. “Google wordt een reuzenmonopolist, net als Microsoft,” foeterde de minister.
Er wordt nog geen verbod op Google gezet, maar het bedrijf wordt wel goed in de gaten gehouden. Leutheusser hekelde de verzameldrang naar gegevens bij Google. “Er is een gebrek aan transparantie bij Google en dat is juist een plicht van dit soort bedrijven.” De minister dreigde met extra wetgeving als Google het transparantiebeleid niet zou aanpassen.
De minister van Justitie stoort zich vooral aan de megalomanie van Google. Het constante vooruitlopen van het bedrijf is haar een doorn in het oog. Hierbij verwijst ze naar het Google Books-project.
Google Editions
In steeds meer landen komt Google onder vuur te liggen: in Frankrijk wordt het bedrijf een contentparasiet genoemd, in Duitsland en Zwitserland zijn ernstige zorgen over de privacy en in Amerika, het thuisland van Google, zijn vragen gerezen in het kader van de mededingingswet met betrekking tot het Google Books-project.
Google begint dit jaar met de verkoop van Google Editions. Dit platform voor ebookverkoop is gelanceerd in oktober op de Frankfurter Buchmesse en werd door de uitgevers daar goed ontvangen. Google Editions moet gaan concurreren met Amazons ebookwinkel.
Amazon
Ook Amazon verkoopt ebooks volgens eigen DRM-recept. Zij zouden wellicht ook onderwerp van onderzoek kunnen worden vanwege hun eventuele monopolie positie op de ebookmarkt. Amazon verkoopt exclusief ebooks voor hun eigen Kindle met een eigen beveiliging. Niemand anders kan ebooks maken met beveiliging voor de Kindle. Uitgevers zijn verplicht om tegen veel geld het beveiligingssysteem van de Kindle te kopen, als zij voor deze ereader willen publiceren.
Gebruikers van de Kindle kunnen enkel ebooks kopen via Amazon.com omdat de ereader geen andere ebooks ondersteunt. En gebruikers van een andere ereader dan de Kindle kunnen geen ebooks kopen bij Amazon omdat hun ereader het DRM-formaat van Amazon niet ondersteunt. Ook het prijsbeleid van Amazon zou een onderzoek op basis van de antitrust-wetgeving kunnen entameren. In mei 2009 werd door Amerikaanse ministerie van Justitie al aangekondigd dat het ministerie strenger zou gaan worden voor mogelijke monopolisten.
Gevolgen voor ebooks
Wat zouden de gevolgen van een veroordeling van bijvoorbeeld Amazon op basis van antitrust-wetgeving hebben voor ebooks? De e-tailer zou dan verplicht zijn om iets in zijn systeem te veranderen waardoor het monopolie wordt opgeheven. Ze kunnen verschillende wegen inslaan daarvoor.
De eerste weg die bewandeld kan worden, is het verhogen van de prijzen van ebooks. Het prijsbeleid van Amazon is erop gericht om bestsellers als ebook te verkopen voor $9,99. Hier zijn de uitgevers niet blij mee. Als Amazon in dit scenario haar prijzen aanpast aan wat de uitgevers willen vragen voor het ebook, zijn de uitgevers daar tevreden mee, maar lopen waarschijnlijk de klanten weg.
De tweede weg in dit scenario is het openstellen van de Kindle voor andere formaten en Kindle ebooks beschikbaar stellen voor andere ereaders. Dat zou betekenen dat de klanten van Amazon van de zogenaamde vendor lock-in af zijn en ook via andere ebook winkels de leesbehoefte kan vervullen. Gebruikers van andere ereaders kunnen nu ook ebooks bij Amazon bestellen en downloaden op hun eigen ereader. Dit zou extra klanten naar Amazon brengen en misschien zelfs de Kindle verkoop doen stijgen.
Een derde scenario is een combinatie van de twee voornoemde wegen.
Of een veroordeling van Amazon (of Google) goed is voor de verdere ontwikkeling van het ebook, is vraag twee. Het is afhankelijk van welke acties Amazon zal nemen als zij veroordeeld zouden worden. Een hogere prijs voor een ebook moeten vragen, is goed voor uitgevers, maar niet voor klanten. Daardoor worden waarschijnlijk minder ebooks verkocht en zal het ebook waarschijnlijk niet genoeg geld opbrengen om verder doorontwikkeld te worden.
Een zelfde prijsbeleid hanteren is goed voor digitale lezers, maar ook dat brengt misschien niet genoeg op voor de doorontwikkeling.
Dit is slechts een gedachte-experiment. Het is geheel afhankelijk van of er überhaupt een aanklacht zou komen tegen Amazon en waarop de webwinkel dan zou worden veroordeeld. Op dit moment is er nog geen sprake van een aanklacht tegen Amazon wegens schending van de antitrust-act.
