Het uitgeven van ebooks met multimediacontent komt steeds meer voor. Uitgevers, literair agenten en schrijvers gaan daardoor ook steeds vaker de discussie aan over wie de rechten daarvoor heeft. Daarbij zijn er grofweg twee standpunten: of uitgevers willen zoveel mogelijk de digitale rechten in een keer kopen, of ze bekijken per geval hoe de verschillende uitgeefmogelijkheden geregeld worden.
De toenemende populariteit van de iPhone en de aanstaande komst van de iPad, leidt tot een vergrote belangstelling voor zogenaamde verrijkte ebooks. Een aantal uitgeverijen hanteert een brede opvatting van het begrip digitaal, waarbij het recht om verrijkte ebooks uit te geven inbegrepen zit bij het recht om een tekst als ebook uit te geven. Steeds meer literair agenten zien echter een duidelijk verschil tussen tekst-ebooks en ebooks met multimedia.
Verschillende literair agenten geven aan afzonderlijk te onderhandelen over zowel ebooks als verrijkte ebooks. Jim Gill, van het Britse bureau United Agents, zegt dat voor hen het verrijkte ebook een “allesomvattende categorie is waar sommige uitgevers grip op proberen te krijgen, die alles dekt van incidentele muziek bij een ebook of auteursinterviews, tot prachtig ontworpen iPhone applicaties.” Hij stelt ook dat sommige verrijkingen gedekt kunnen worden door de bestaande ebookrechten, maar “buiten deze verrijkingen gaat het om erg verfijnde producten die helemaal niet lijken op wat we verstaan onder ‘een boek’ in de gebruikelijke contracten.” Gill voegde eraan toe dat hun bedrijf “deze rechten niet eerder vanzelfsprekend aan een boekenuitgever zou verkopen dan de filmrechten.”
De noodzaak voor alle partijen om voorwaarden te bepalen is dringend geworden. Uitgeverij Penguin lijkt met name proactief te zijn als het gaat om het benaderen van literair agenten om de standaardteksten in contracten te verduidelijken. Michael Bhaskar, manager digitale publicaties bij uitgeverij Profile Books, zegt dat het vinden van juiste bewoordingen lastig was in dit nieuwe gebied. “In alle contracten is het een lastigere kwestie. Dat is positief, want het betekent dat er een groter bewustzijn is dat we ook deze rechten moeten hebben.”
In Nederland werken schrijvers minder vaak met literair agenten, waardoor ze zelf moeten onderhandelen over de verschillende rechten die er aan het uitgeven van hun boek verbonden zijn. In het veelgebruikte modelcontract van de Vereniging van Letterkundigen staat dat uitgevers na toestemming van de auteur “het werk geheel of gedeeltelijk [mogen] uitgeven en exploiteren in elektronische vorm”. Het is duidelijk dat er met deze formulering veel ruimte voor verschillende interpretatie blijft. In een daaropvolgend artikel in het contract wordt genoemd: “het bewerken van het werk voor radio, televisie, film, andere audiovisuele producties, voor reproductie en/of publicatie in elektronische vorm.” In principe zou een verrijkt boek hier waarschijnlijk ook onder kunnen vallen, maar hierbij is dan wel de vraag wat er onder ‘bewerken’ wordt verstaan.
Onlangs werd er door de Vereniging van Letterkundigen al wel een addendum bij het modelcontract gevoegd waarin de voorwaarden voor ebooks vastgesteld worden. Hierin staat het ebook echter gedefinieerd als ‘een boek in digitale vorm’, wat ook weer ruimte biedt voor interpretatieverschillen. Hoe het precies met verrijkte ebooks zit, blijft hierdoor onduidelijk.
(Via: The Bookseller.)
