December is de tijd van de lijstjes en de jaaroverzichten. Ook eReaders.nl blikt daarom terug op 2018. Wat waren dit jaar de belangrijkste gebeurtenissen op het gebied van digitaal lezen? We lichten ze hier voor je uit.
Nieuwe e-readers
In 2018 verschenen er diverse interessante e-readers. Zo kwam Amazon met een vernieuwde Kindle Oasis en de Paperwhite 4, lanceerde Kobo de Clara HD en het vlaggenschip Kobo Forma en bracht Onyx in een razend tempo nieuwe Android e-readers met allerlei schermformaten uit. Ook verscheen de Tolino Shine 3 met instelbare lichtkleur.
Hier vind je onze review van de Kobo Forma, en hier die van de Onyx Boox Note van 10.3. inch.
Btw-verlaging voor e-books nu toch een feit
De meeste Europese landen was het al jaren een doorn in het oog: het verplichte hoge btw-tarief op digitale publicaties. Landen die hun btw-tarief naar beneden bijstelden, werden door Europa teruggefloten. In maart 2017 benadrukte het Europese Hof van Justitie het nog maar eens: lidstaten mochten écht niet op eigen houtje hun btw-tarief voor e-books en andere digitale media aanpassen.
Nadat de EU in december 2016 al wel het vaste hoge btw-tarief op digitale publicaties losliet, kwam de kwestie op het bureau van de lidstaten te liggen, die het voorstel unaniem moesten goedkeuren. Alle lidstaten waren voor, alleen Tsjechië lag dwars. In juni 2017 zei de lidstaat nee tegen de verlaagde btw. Waarschijnlijk uit chagrijn omdat een van hun voorstellen geblokkeerd werd door Frankrijk, want het nieuwe btw-plan legt de lidstaten geen enkele verplichting op. In november 2017 gaf kersverse minister Slob aan dat er wat hem betreft nog wat extra vaart achter wordt gezet.
Dit voorjaar leek er nog weinig schot in de zaak te zitten. Tsjechië bevestigde opnieuw zijn veto: geen btw-verlaging op digitale publicaties. Toch kwam er een opening. Tsjechië wilde er graag wat nieuwe wetten bij om btw-fraude tegen te gaan, maar wist de andere lidstaten nog niet te overtuigen. Omdat de lidstaten zich in de kwestie zich wel flexibel opstelden, beloofde Tsjechië nog eens na te denken over de btw-verlaging.
En toen was daar de vergadering tussen de Europese Europese ministers van Financiën op 2 oktober 2018. Na jarenlang gesteggel ging dan toch de kogel door de kerk: het btw-tarief op e-books en andere digitale publicaties mag omlaag. Overigens zal het ngo wel even duren voor het tarief is aangepast. De minister van Onderwijs, die ook media in zijn portefeuille heeft, zal eerst om de tafel moeten met de uitgeversbranche. Nadat de wetgeving klaar is heeft de Belastingdienst minstens drie maanden nodig om de aanpassingen door te voeren. Vanaf 2019 wordt het btw-tarief op gedrukte publicaties overigens verhoogd naar 9%.
E-books lenen bij de digitale Bibliotheek
Het gaat goed met de digitale bibliotheek. In 2017 leende de bibliotheek 5,4 miljoen e-books uit, een toename van 58% ten opzichte van 2015. Het aantal actieve accounts nam in twee jaar met 144% toe. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS en de Koninklijke Bibliotheek.
In juni 2018 meldde de online bibliotheek dat een belangrijke mijlpaal was bereikt: de 10 miljoenste e-bookuitlening was een feit.
De VakantieBieb, de app waarmee in de zomermaanden ook niet-leden gratis een selectie van tientallen e-books kunnen lezen, zorgde in 2016 voor zo’n 2 miljoen extra uitleningen. In 2017 was dat een recordaantal van 2,2 miljoen, waarvan ongeveer de helft kinderboeken. Uit onderzoek dat de Koninklijke Bibliotheek hield onder 2000 gebruikers bleek dat 44% geen lid was van de bibliotheek en 29% nooit eerder een e-book had gelezen. De VakantieBieb is daarmee een succesvolle en laagdrempelige manier om nieuw publiek te laten kennismaken met digitaal lezen. De VakantieBieb was in 2018 overigens voor iedereen van 1 juli tot 31 augustus geopend. Eerder waren de jeugd- en kinderboeken al op 1 juni beschikbaar.
In juni 2018 lanceerde de bibliotheek een gloedjenieuwe website voor de jeugd, waar kinderen worden geholpen om e-books, boeken en informatie voor bijvoorbeeld spreekbeurten en werkstukken te vinden.
Wat kost e-books lenen bij de Bibliotheek en hoe werkt het? Je leest het in onze handige uitleg.
Delpher bestaat 5 jaar
In november 2013 lanceerde de Koniklijke Bibliotheek samen met vier universiteitsbibliotheken het online platform Delpher. Dit jaar bestaat het platform 5 jaar en is het uitgegroeid tot een waardevolle onderzoeksbron. Sinds 2010 werkt de Koninklijke Bibliotheek ook samen met Google om zoveel mogelijk oude Nederlandse boeken digitaal beschikbaar te maken.
Luisterboeken in de lift
Luisterboeken maken in de VS een explosieve groei door. Inmiddels is 1 op de 10 boeken er een audioboek. In Nederland is de markt nog relatief klein, maar groeit hard. De LuisterBieb, de luisterboekenapp van de Bibliotheek doet het ook goed. Google startte dit jaar met het aanbieden van audioboeken via Google Play Books.
Kobo Plus
Sinds 2014 werkt bol.com samen met e-readerfabrikant en e-bookwinkel Kobo. Begin 2017 lanceerden ze gezamenlijk een eigen abonnementsdienst: Kobo Plus. Kobo Plus kost 9,99 per maand en daarvoor kun je onbeperkt lezen. Je kunt de boeken lezen op een Kobo, of op een e-reader waarop je de Kobo/bol.com app kun installeren (bijvoorbeeld een Onyx Boox). Je kunt een onbeperkt aantal boeken op je plank zetten en hebt inmiddels de keuze uit zo’n 200.000 titels.
In februari 2018 meldden Kobo en bol.com dat de dienst een succesvol eerste jaar achter de rug had en dat al 125.000 Nederlanders en Belgen Kobo Plus probeerden. Na de gratis proefmaand werd 75% betalend lid, een percentage dat de verwachtingen overtrof. Het abonnement trekt bovendien nieuwe lezersgroepen aan, die eerder hun e-books illegaal downloadden of helemaal niet (digitaal) lazen. Opvallend is dat de bol.com en Kobo aangeven dat bij de verkoop van Kobo e-readers slechts 25% van die klanten ook terugkwam om e-books te kopen. Ze zagen dit percentage na de lancering van Kobo Plus groeien naar 45%.
Waar uitgevers in het begin nog enigszins sceptisch tegenover Kobo Plus en andere abonnementsdiensten stonden, lijkt er inmiddels een andere wind te waaien. In juni 2018 stapten ook Harper Collins Holland en Prometheus in, waardoor Kobo Plus nu titels van de 20 grootste uitgeverijen van Nederland in het assortiment heeft.
In oktober 2017 begon de dienst met het aanbieden van Kobo Originals, exclusieve content die alleen via Kobo Plus te lezen is. In 2018 verschenen ook de feelgoodserie Onbreekbaar van Lisette Jonkman, de serie Jacht op Jack Reacher van Diane Capri en Heerlijk Stout van Kendall Ryan als Kobo Original, die allemaal goed werden ontvangen.
BUKU, Magboox, Scribd
Ook BUKU timmert flink aan de weg. De abonnementsdienst voor het onbeperkt lezen van studieboeken werkt hard aan uitbreiding van het assortiment en vernieuwde dit jaar de webreader.
Nog een nieuwe dienst waarmee je via een app onbeperkt e-books en tijdschriften kunt lezen voor 9,99 per maand is Magboox. Deze dienst wist in 2017 een flinke investering binnen te harken van De Mandemakers Groep. Dit najaar haalde het bedrijf William Linders, voormalig directeur Content & Programming bij VdafoneZiggo aan boord. Magboox richt zich nu op het uitbreiden van het aanbod en het opzetten van strategische partnerships.
De Amerikaanse abonnementsdienst Scribd wijzigde dit jaar voor de zoveelste keer haar verdienmodel. Scribd was in 2013 een van de eerste diensten die onbeperkt e-books lezen aanboden. De populariteit groeide, maar juist door het grote succes was het bedrijf hard op weg naar een faillissement. Het probleem? Abonnees lazen te veel en kostten Scribd dus meer aan leenvergoedingen dan dat ze aan abonnementsgeld opleverden. In 2015 werden daarom haastig honderdduizenden titels in populaire genres offline gehaald. In 2016 riep het bedrijf ook een halt toe aan het onbeperkt lezen en moesten er credits worden gekocht. Dat bleek ook de oplossing niet en in 2018 kwam het onbeperkt lezen weer terug. Om de veellezers toch enigszins in het gareel te houden kunnen abonnees een aantal boeken kiezen uit het volledige aanbod, daarna uit een kleiner deel daarvan.
Nog geen e-bookabonnement? Bekijk hier een overzicht van e-bookdiensten. Veel diensten kun je gratis uitproberen, dus wat houdt je tegen? Hier heb je tien redenen om eens een abonnement te proberen.
Icarus/Distriread
De Eindhovense e-readerfabrikant Icarus is met stille trom vertrokken. Officiële mededelingen bleven uit, maar dit najaar werd duidelijk dat het bedrijf alle activiteiten heeft gestaakt. Eind november werd de bv DistriRead ontbonden. Icarus was sinds 2010 actief op de e-readermarkt met verschillende modellen. Het is spijtig dat een bedrijf dat in Nederland een van de pioniers op het gebied van e-readers en digitaal lezen was, op deze manier van de markt verdwijnt.
Tweedehands e-books
Waar aan de soap rondom de btw-verlaging voor digitale publicaties inmiddels een einde is gekomen, geldt dat zeker niet voor een ander heet hangijzer op de digitale boekenmarkt: tweedehands e-books. Mag een e-book nu wel of niet worden doorverkocht, net als een papieren boek? E-bookwinkel Tom Kabinet vindt van wel, uitgeversbond de Mediafederatie vindt van niet. De rechtbank in Den Haag schoof de kwestie door naar het Europese Hof van Justitie. Het laatste woord over het wel of niet doorverkopen van e-books is dus nog (lang) niet gesproken. Het blijft een interessante vraag, want een definitieve uitspraak kan gevolgen hebben voor de hele digitale boekensector. In de VS oordeelde een rechter onlangs in hoger beroep dat het doorverkopen van e-books niet is toegestaan. De AAP, de Amerikaanse uitgeversbond, was natuurlijk zeer verheugd over de uitspraak en noemde het eventueel legaliseren van diensten die e-books doorverkopen ‘rampzalig voor de uitgeversbranche’.
Feitjes, getallen en onderzoeken over digitaal lezen
Dit jaar waren er ook weer leuke onderzoeken, zoals deze:
‘Deze e-books verkocht Kobo het meest in 2018’
‘Audioboeken hebben meer emotionele impact dan boekverfilming’
‘CB: Uitleningen en e-bookabonnementen nog steeds in de lift’
‘Universiteit van Toledo ontdekt hoe te veel blauw licht netvliesveroudering veroorzaakt’
‘OverDrive bereikt mijlpaal van 1 miljard uitgeleende e-books’
En dit vind je misschien ook interessant:
‘CEO uitgeversconcern: “E-book is stom product””
‘Literaire Kindle-klok van Nederlandse journalist gaat viraal’
Gratis e-books
Dit jaar lichtten we ook weer elke maand de leukste gratis e-books voor je uit. De selectie met de leukste gratis e-books horen tot de best gelezen artikelen op onze site. Hier vind je ze allemaal nog eens bij elkaar. En mocht je zelf een e-book hebben geschreven en je biedt het gratis aan, laat het ons vooral weten. Dat kan in een reactie onder de berichten of via mail info@ereaders.nl.
Ik vraag me wel eens af of we in dit kleine landje niet teveel verschillende abonnementsdiensten hebben. Ik begrijp dat ondernemers een stuk van de taart willen hebben, maar het zou me niets verbazen als er een aantal omvallen. Ik heb zelf overigens geen abonnementsdienst, ik koop gewoon mijn digitale boeken.