Ebooks lezen op een netbook: Acer Aspire One en MSI X320 review

Mini-laptops rukken snel op in het dagelijks leven. Steeds vaker zie je mensen in de trein of op vakantie rondlopen met een zogenaamde netbook. Vaak kun je hier ook prima op lezen. eReaders.nl zette een ‘echte’ netbook, de Acer Aspire One met een 9” scherm, naast de MSI X320 met een wat groter 13” scherm, en keek of deze netbooks inzetbaar zijn als substituut voor het gedrukte boek of de papieren krant.

De huidige ‘echte’ ebook readers met een eInk scherm zijn nog altijd relatief kostbaar. Een instapmodel ereader gaat voor ongeveer 300 euro over de toonbank. Voor hetzelfde geld koop je een netbook. Het fenomeen netbook werd geïntroduceerd door Asus, die met de kleine eee pc de laptop markt op zijn kop zette. Veel mensen vonden zo’n klein laptopje, waarop je kunt webbrowsen, emailen en een documentje kunt tikken, maar wat handig.

De eerste netbooks beschikten over een scherm met een diagonaal van 7”, in de praktijk bleek die schermgrootte toch te klein en al snel werden de meeste netbooks uitgerust met 9” of 10” schermen. De ontwikkelingen staan niet stil en de grens tussen netbook en ‘gewone’ laptop wordt steeds kleiner. Zo kwam in mei de MSI X320 op de markt, een ultradunne en lichte laptop met een 13” scherm. De X320 mag eigenlijk geen netbook meer genoemd worden, maar voor het gemak doen we dat hierna toch.

In deze review worden twee mini-laptops naast elkaar gezet, de Acer Aspire One 150 bw met een scherm van negen inch en de onlangs verschenen MSI X320, met een dertien inch scherm.

Vooral de Acer Aspire One geeft veel ‘bang for your buck’ – je koopt eigenlijk een volwaardige, handig mee te nemen laptop voor net iets meer dan 250 euro. De X320 is aan de prijzige kant, voor 600 euro koop je immers een veel snellere laptop, maar die is dan ook minstens twee keer zo zwaar en daardoor minder geschikt voor mobiel gebruik.

60.000 kilo papier
Nevenstaande afbeelding geeft goed aan hoe dun beide netbooks zijn; in de boekenkast valt vooral op hoe dun de apparaten zijn, vergeleken met gewone boeken. Ook het gewicht valt niet tegen, een gemiddeld hard gebonden boek weegt zo’n 700 gram, de Aspire One (rechts) zit daar iets boven, met zijn gewicht van net geen kilo. De X320 weegt ongeveer net zoveel als 2 hardcovers.

Een beetje cliché is het wel, maar het behoeft waarschijnlijk verder geen toelichting dat elke vergelijking voor wat betreft gewicht uitslaat in het voordeel van de netbooks. Een gemiddelde boekenkast met 5 planken waarop elk 30 boeken staan weegt zo’n 75 kilo. Stel dat elk boek in digitale vorm zo’n 1 megabyte groot is, dan passen er op de Aspire One alleen al 120.000 boeken… Ofwel het equivalent van 800 boekenkasten, of 60.000 kilo papier! Als dat geen milieuwinst oplevert…

Als we de twee netbooks en een boek op elkaar stapelen wordt goed zichtbaar dat de netbooks het ook qua afmetingen goed doen, vergeleken met het traditionele boek. De Acer Aspire One is eigenlijk net zo groot en dik als het hard gebonden boek. De X320 van MSI is wel een stuk groter, maar past nog steeds met gemak in een gemiddelde aktentas.

Specificaties
Alhoewel onze interesse vooral uitgaat naar het gebruik van de netbook als ereader, is het toch goed om even stil te staan bij de specificaties en afwerking van beide netbooks. Beide apparaten zijn uitgerust met een energiezuinige Atom processor van Intel. Die is niet bijster snel, maar heeft voldoende kracht om eenvoudige applicaties te draaien en is energiezuinig. Het geheugen van 1 GB voor de Aspire One en 2 GB voor de X320 volstaat voor dagelijks gebruik. Met de harde schijf ruimte is niets mis, zoals hierboven al geschetst werd.

De afwerking van beide netbooks is goed, de apparaten zien er gestileerd uit en wekken veel ‘oh’s en ah’s’ op als ze uit de tas worden gehaald. Vooral de MSI X320 is een lust voor het oog, alhoewel de mechanische afwerking minder is dan bij het model van Acer. De X320 voelt fragieler aan en het toetsenbord is wat sompig. Daar staat dan wel tegenover dat het toetsenbord van laatstgenoemde pc groter is dan dat van de Aspire One, waar de toetsen een stuk kleiner zijn. Voor intensief typewerk zijn beide netbooks helaas niet geschikt.

Beide netbooks draaien op Windows van Microsoft. Op de Acer wordt XP home meegeleverd, op de X320 treffen we Vista aan. Belangrijk voordeel van Windows is dat er veel programmatuur voorhanden is, waaronder belangrijke ereader applicaties zoals Adobe Digital Editions en Mobipocket Desktop Reader. Een netbook kan met de juiste software elk type ebook lezen, waaronder pdf, Mobipocket, ePub en natuurlijk html.

Scherm
De twee netbooks zijn uitgerust met heldere tft schermen, die zorgen voor een rijke kleurenweergave en door de achtergrondverlichting uiteraard goed leesbaar zijn in het donker. De schermen zijn helaas echter van het ‘glossy’ type, waardoor het scherm soms hinderlijk lichtbronnen reflecteert. Dat leidt ertoe dat de leesbaarheid met veel omgevingslicht of buiten in het daglicht beperkt is. Nevenstaande foto geeft een goede indruk van de reflectie van dergelijke schermen, vooral als het scherm donker is.

Dit in tegenstelling tot ereaders die voorzien zijn van een eInk scherm, deze zijn juist beter leesbaar in daglicht, omdat bij deze schermtechnologie omgevingslicht zorgt voor de beeldopbouw.  Er zijn wel ontwikkelingen waardoor netbooks op termijn ook leesbaar zullen zijn in daglicht, maar een commerciële toepassing van deze techniek zal nog even op zich laten wachten.

Alhoewel de schermen niet flikkeren en een rustig beeld geven, is langdurig lezen toch vermoeiend voor de ogen. Dat heeft met name te maken met het feit dat de schermen met achtergrondverlichting werken. Dat is minder prettig voor de ogen dan schermen die gebaseerd zijn op de reflectie van omgevingslicht, zoals bij eInk displays het geval is. De eInk schermen hebben echter een laag contrast en kunnen momenteel alleen grijstinten weergeven. Hier zijn de netbooks duidelijk in het voordeel, kleurenafbeeldingen worden zeer helder en met rijke kleurschakeringen weergegeven.

Ebooks lezen op een netbook
We testten twee ebook applicaties op beide readers, Adobe Digital Editions en Mobipocket Desktop Reader. Beide pakketten zijn kosteloos te downloaden. Met Digital Editions kunnen pdf en ePub ebooks gelezen worden, en met de Mobipocket Reader kunnen ebooks in het Mobipocket aangeschaft en gelezen worden.

Helaas is de keuze in Nederlandstalige ebooks nog beperkt; in het Mobipocket formaat zijn er momenteel zo’n 650 titels beschikbaar, via ebook.nl. Later dit jaar zal het aanbod snel uitgebreid worden, zodra Bol.com ebooks gaat aanbieden. Dat zal dan in het ePub formaat zijn.

Ideaal is dat beide netbooks voorzien zijn van wifi. Dat betekent dat je vanuit de luie stoel kunt zoeken naar ebooks en deze direct naar je pc kunt downloaden. Er zijn al veel gratis ebooks beschikbaar, op websites als Feedbooks.com, maar dat betreft meestal oudere titels waarvan het auteursrecht is verlopen. Wie modern aanbod wil lezen ontkomt er niet aan de credit card te trekken om online titels aan te schaffen.

Als je ebooks koopt dan is het belangrijk om te kijken of de ebooks beveiligd zijn met DRM (digital rights management), en wat de eventuele beperkingen zijn. Het zou niet leuk zijn als je voor honderden euro’s aan ebooks koopt, en je verliest je netbook. Ga dus na of de ebooks opgeslagen kunnen worden op een andere (desktop) pc en of deze ebooks dan ook leesbaar zijn.

Mocht je je ebooks ook op een ander apparaat willen lezen, bijvoorbeeld op een iPhone of op een eInk reader, dan wordt de keuze mede bepaald door de formaten die deze apparaten ondersteunen. Dan is op dit moment het uitwisselbare ePub formaat de meest voor de hand liggende kandidaat.

Ebook formaten
Het welbekende pdf formaat heeft als voordeel dat de ebooks mooi vormgegeven kunnen worden, alleen leent het rechtopstaande formaat van de meeste pdf documenten zich minder voor weergave op een landscape (liggend) netbook scherm. Een pagina past meestal niet in zijn geheel op het scherm, of de letters worden zo klein dat deze niet meer leesbaar zijn.

Een voorbeeld van een pdf ebook in Adobe Digital Editions. Breedte en hoogte zijn vastgelegd in het pdf formaat.

Een ‘reflowable’ ebook formaat, zoals ePub of Mobipocket, heeft daarom de voorkeur. Hierbij worden de pagina’s automatisch aangepast aan de schermgrootte en – verhouding. Dit wordt middels onderstaande afbeeldingen duidelijk gemaakt; links de pdf versie van een boek, rechts de ePub versie, waarbij zelf de lettergrootte bepaald kan worden. Hoe groter de letter, hoe korter de zinnen, dat is bij pdf niet mogelijk.

Hetzelfde ebook, maar dan in ePub formaat. De lettergrootte is naar wens in te stellen en de paginering past zich automatisch aan.

Een prettige bijkomstigheid van een netbook is dat er niet alleen ebooks op gelezen kunnen worden, maar natuurlijk ook het laatste nieuws, weblogs, achtergronden bij het nieuws, en alles wat er op internet maar te vinden is. Met een zogenaamde feed reader kunnen ook rss feeds van verschillende websites naar keuze binnengehaald worden. Vaak kunnen deze ook offline gelezen worden, je kunt dus ’s morgens thuis even het nieuws synchroniseren en dan onderweg alles op het gemak doorlezen.

Nadelen
Een belangrijke beperking bij het gebruik van een netbook als ereader is de accucapaciteit. De Aspire One werkt zo’n 2 uur op één lading, de X320 houdt het ongeveer 3 uur uit. Hoe helderder het scherm gezet wordt, hoe korter echter de effectieve gebruikstijd en dat maakt deze twee netbooks minder geschikt voor het langdurig lezen van ebooks als er geen stopcontact in de buurt is.

Voor gebruik tijdens langere reizen zijn deze netbooks dus ongeschikt als ereader. Met optionele accu’s met hoge capaciteit kunnen de netbooks wel langer gebruikt worden zonder bijladen, maar die accu’s zijn relatief zwaar. Een eInk reader is hier duidelijk in het voordeel, sommige van deze ereaders doen weken met één acculading.

Een ander nadeel is de schermoriëntatie. Een landscape scherm is van nature minder geschikt voor de weergave van staande (portrait) boekformaten. Alhoewel het probleem deels wordt opgelost door reflowable ebook formaten, zijn te lange zinnen op een scherm niet prettig leesbaar en raak je al gauw je oriëntatie kwijt in een tekst. Gek genoeg is de Aspire One met zijn kleinere scherm hier in het voordeel ten opzichte van de X320, waarvan het grotere scherm in de praktijk leidt tot te lange zinnen.

Ook de form factor van een netbook is minder geschikt voor langdurig lezen; een boek of eInk reader ligt lekker in de hand, en kan zittend of liggend gelezen worden, bij een netbook zijn fijne leesposities veel beperkter. Beide netbooks hebben een geringe warmteproductie, alleen de Aspire One wordt relatief warm aan de onderzijde. En dat is niet echt prettig bij langdurig lezen, zo’n warm apparaat op schoot.

Conclusie
Alhoewel de laatste generatie netbooks zeer licht en portable zijn, zal het papieren boek voorlopig weinig concurrentie te vrezen hebben van een mini laptop. De beperkte leesbaarheid van de lcd schermen in daglicht, de liggende schermoriëntatie en de beperkte accucapaciteit van zowel de Acer Aspire One als de MSI X320 zijn hier debet aan. Ideaal is wel dat de netbooks alle ebook formaten ‘slikken’ en ook gebruikt kunnen worden om mee het web op te gaan.

Voor korte teksten met kleurenafbeeldingen volstaat een netbook, maar wie echt langdurig ebooks wil lezen ontkomt niet aan een ‘echte’ ereader met een eInk scherm. Wie zijn geld liever uitgeeft aan een veelzijdiger netbook, en onderweg af en toe wat nieuws en ebooks wil lezen, haalt met de Acer Aspire One geen verkeerde machine in huis. De MSI X320 is relatief duur en het brede scherm is minder geschikt om van te lezen, maar is wel geschikter voor ‘normaal’ mobiel computergebruik.

Voor de verstokte krantenlezer is een netbook al een interessant alternatief voor de papieren versie. Veel kranten geven bijna al hun content gratis weg op internet. Met een goede feedreader kun je bovendien zelf een krant op maat samenstellen, met nieuwsbronnen en weblogs naar keuze. Bovendien kun je op een netbook snel even surfen naar achtergrondinformatie of gerelateerde artikelen. Hier is de MSI X320 in het voordeel, met zijn grotere scherm en 3G optie, zodat je ook buiten het bereik van wifi online kunt gaan. Daar is dan wel een data-abonnement voor nodig.

Creëer je eigen krant op maat, in pdf formaat, met Feedjournal.com

Beide laptops kunnen besteld worden bij Laptopshop.nl