Waar het Amerikaanse bedrijf Digimarc dit voorjaar concludeerde dat e-bookpiraterij in de VS goed was voor een verlies van 315 miljoen dollar aan potentiële inkomsten, komen Poolse onderzoekers nu met een andere conclusie. Volgens hen hebben illegale kopieën geen invloed op de verkoop. Dat meldt Publishing Perspectives.
Het onderzoek werd uitgevoerd door Michal Krawcyk en twee andere wetenschappers van de economiefaculteit van de Universiteit van Warschau. In samenwerking met een onderzoeksbureau analyseerden ze 240 boeken die in 2016 beschikbaar waren op de Poolse markt, van verschillende genres en van tien verschillende uitgevers.
Van ongeveer 120 boeken verwijderden ze de illegale kopieën die op het internet te vinden waren. Krawcyk meldde aan het Poolse persbureau PAP: “Of de illegale kopieën nu makkelijk of moeilijk te vinden waren bleek geen invloed te hebben op de verkoop van een bepaald boek.”
De onderzoekers keken in 2014 al naar het verband tussen e-bookpiraterij en e-bookverkoop. Ook toen concludeerden ze: “Het verwijderen van illegale kopieën was een effectieve manier om piraterij terug te dringen, maar het had geen invloed op de legale verkoop. De meeste uitgevers vermoedden dat piraterij een negatieve invloed op de legale verkoop had, maar wij vonden geen bewijs van een significante verschuiving in de verkoop als er online illegale kopieën beschikbaar waren.”
De uitkomsten zijn opvallend te noemen. Het is natuurlijk zo dat niet iedereen die een e-book downloadt datzelfde boek ook zou hebben gekocht. Het is dus moeilijk om conclusies te trekken over ‘gederfde potentiële inkomsten’, zoals Digimarc deed. Hoewel je zou verwachten dat illegaal downloaden de verkoop van e-books negatief beïnvloedt, is dat volgens dit onderzoek dus niet het geval. Krawcyk: “Misschien downloadt iemand eerst een boek, maar ontdekt hij dan dat het de moeite waard is om het toch te kopen. Of raadt hij het boek aan anderen aan, die het dan kopen.”
De onderzoekers benadrukken dat de steekproef die werd gedaan niet representatief is voor de hele Poolse boekenmarkt en dat verder onderzoek nodig is. Ook geven ze aan dat de uitkomsten in andere landen anders kunnen zijn. Publishing Perspectives heeft bij verschillende Poolse uitgevers en experts uit het boekenvak om commentaar gevraagd maar kreeg tot nu toe nog geen reactie.
Beide onderzoeken zullen er wel gedeeltelijk naast zitten, want dit is nu eenmaal moeilijk te onderzoeken. Een deel van de mensen zal alleen maar illegale content downloaden (boeken, muziek, films, games) en nooit iets kopen. En een deel van de mensen zal wel kopen wat ze uiteindelijk willen hebben. Dit speelt al uit de tijd dat je elke week in de bibliotheek een langspeelplaat ging halen om die thuis op een cassettebandje te gaan zetten, of een VHS video ging lenen bij de videotheek om die vervolgens op een blanco cassette over te zetten. Ook ik heb een kast vol cassettebandjes gehad. Zou ik al die albums anders hebben gekocht? Nee. Misschien toch een klein deel? Lastig.
Boeken hebben hier lang geen last van gehad omdat je niet zo snel een dikke roman gekopieerd of gescand hebt, hoewel het daarentegen wel makkelijk was even je boek even uit te lenen aan een familielid of kennis, maar met de ebooks speelt het wel op. Sommige mensen hebben inmiddels duizenden ebooks opgeslagen, die zullen ze echt niet allemaal kopen. Maar hoeveel daarvan wel als ze die niet illegaal hebben kunnen bemachtigen? Het Poolse onderzoek is kleinschalig en het is nog maar de vraag hoe “moeilijk” ze het hebben gemaakt een bepaald ebook illegaal te downloaden. Er zijn genoeg manieren om illegaal een boek te verspreiden en het lijkt me stug dat de onderzoekers alle kanalen hebben afgesloten.
Ik heb zelf inmiddels zo’n 350 Nederlandstalige ebooks gekocht, maar heb daarnaast ruim 5000 andere ebooks gedownload. Van die “illegale” versies bestaat een groot deel uit hele oude science fiction en fantasy boeken die (nog) niet in een digitale versie zijn verschenen en door hobbyisten worden omgezet in een ebook, een deel daarvan zijn Engelstalige boeken die ik alleen voor de volledigheid heb omdat veel sf en fantasy nooit wordt vertaald en een deel zijn boeken die ik in het verleden al op papier had gekocht maar nu ook digitaal wil hebben. Het komt voor dat ik boeken later alsnog koop als ze digitaal beschikbaar zijn (zoals de boeken van Jack Vance die momenteel voor een hele vriendelijke prijs opnieuw worden uitgegeven in digitale vorm of de boeken van Stephen King die ik allemaal al op papier had gekocht maar waarvan steeds meer oude boeken beschikbaar komen als epub).
Ik denk een waardevol onderzoek, maar de conclusie “E-bookpiraterij heeft geen invloed op verkoop” zou ik niet durven trekken. De Poolse onderzoekers verwijderden publieke links terwijl veel ebooks via e-mail, Dropbox of zelfs WhatsApp worden gedeeld. Bovendien blijkt het nog best moeilijk om alle links te verwijderen – zoals in Nederland Buma/Stemra probeert. Los van deze conclusie verwacht ik dat we de strijd tegen illegaal downloaden op een ander vlak kunnen voeren.
Recent onderzoek toont aan dat vooral het bieden van een makkelijk, compleet en laagdrempelig alternatief illegaal downloaden kan terugdringen (https://nos.nl/artikel/2178308-als-legaal-kijken-makkelijk-genoeg-is-stop-je-piraterij.html). Dat werkt voor films en series, dat werkt voor muziek en ik geloof dat het ook gaat werken voor boeken.