Nog geen twee jaar geleden keek ik iedereen die vertelde dat er in Japan mensen waren die hele romans van hun mobiele telefoon lazen meewarig aan. Een boek lezen van een telefoon, yeah right. Totdat ik kerst 2008 tijdens een vakantie in het donkere Finland zonder leesvoer kwam te zitten. Via een wifi hotspot van een café kon ik wat ebooks downloaden. Met veel plezier heb ik toen, gezeten aan een knisperend haardvuur, een aantal ebooks gelezen op m’n iPhone 3G. Inmiddels zijn we twee jaar en twee generaties iPhone verder en heb ik de iPhone 4 in mijn bezit. Tijd om eens te kijken hoe deze bevalt, als ereader!
Alhoewel ik aanvankelijk kritisch stond tegenover het langdurig lezen van boeken van een LCD-scherm, ben ik daar sinds de iPad heel anders over gaan denken. Ik lees ongelooflijk veel van de iPad (met het contrast teruggeschroefd, dat wel) en dat bevalt erg goed. Vooral het bedieningsgemak en de snelheid van de iPad is een zegen, vergeleken met eInk readers. Okee, buiten lezen gaat niet, want het ding spiegelt ontzettend. Je kunt er ook geen weken mee rondlopen zonder regelmatig een stopcontact op te hoeven zoeken, maar desalniettemin is lezen van een LCD ‘best okee’.
Nu is lezen van een klein scherm weer iets heel anders. Alhoewel ‘klein’ ook een relatief begrip is. Het iPhone-scherm meet 3,5” in diagonaal, daar kun je een tekst op weergeven die ongeveer net zo breed is als een gemiddelde krantenkolom. Vooropgesteld dat je een goede ereading applicatie gebruikt (die je lekker snel laat bladeren en omslaan, de lettergrootte laat aanpassen en waarbij het contrast instelbaar is) kun je best aardig lezen vanaf een telefoon. Voor Tolstoy zou ik eerder uitwijken naar een eInk reader, maar de vraag is of je überhaupt zulke pillen op een klein scherm zou lezen.
Een klein scherm: ideaal voor onderweg, maar minder geschikt voor langdurig lezen
Eerste indruk
Bij het uitpakken van het (kleine!) doosje waarin de iPhone 4 wordt geleverd zie je, eigenlijk al voordat je het apparaat in de hand hebt, dat je te maken hebt met een gestileerd en doordacht product. Zoveel aandacht is er geschonken aan de wijze van verpakken.
De iPhone 4 zelf voelt erg degelijk en robuust aan. De telefoon is wat dunner dan zijn voorgangers, bovendien zijn voor- en achterzijde voorzien van een harde kunststoflaag. Met de mat gepolijste metalen omlijsting is het een sierlijk geheel. De telefoon lijkt zwaarder dan de eerdere iPhone, maar dat is schijn. De knoppen zijn niet van plaats veranderd, alleen de plek waar de microsim ingeschoven moet worden is verplaatst van de bovenkant naar de zijkant.
Verder valt op dat de meegeleverde adapter flink is gekrompen. Deze is nu niet veel groter dan een gemiddelde platte stekker, maar kan nog altijd 1 Ampère leveren (dus ook geschikt om de iPad mee op te laden). Naast usb-kabel en oortelefoon (waarmee je nu ook het volume kunt regelen van de muziek) tref je een verkorte handleiding aan.
Zoals alle iPhones moet je de telefoon eerst activeren via iTunes voordat je deze kunt gebruiken. Ik had alvast een reservekopie gemaakt van m’n iPhone 3G, dus na activatie werden direct al mijn apps, ebooks, instellingen en gedownloade muzieknummers overgezet op de iPhone 4. Na het overzetten van zo’n slordige 10 GB aan data kon ik dan eindelijk de iPhone 4 aan een test onderwerpen.
Lezen op de iPhone 4
Op de iPhone kun je net als op de iPad zowel Kindle- als ePub-ebooks lezen, beveiligd of niet. Dat komt doordat je kunt kiezen uit een groot aantal ereading apps. Zelf gebruik ik de iBooks app van Apple, Kindle for iPhone van Amazon, het oude vertrouwde Stanza (met name om de NRC ePaper in op te halen en te lezen), GoodReader voor pdf bestanden en tot slot txtr voor beveiligde ePub ebooks. Voor newsfeeds gebruik ik NewsRack, een rss feed reader die ik ook op mijn iPad gebruik. Nieuws lees ik voornamelijk van internet, de Safari browser voldoet prima.
Nieuws lezen vanuit de browser gaat erg plezierig
Ik zal de individuele apps niet zeer uitgebreid bespreken in deze review, het gaat immers op dit moment meer om de algemene indruk die de hardware maakt. Bij ereaders zijn er een aantal criteria die samen bepalen hoe het leescomfort is: schermkwaliteit en – grootte, afwerking van het apparaat, positionering van de bedieningsknoppen, gebruiksgemak, accuduur en ondersteuning van verschillende formaten.
Scherm
Het nieuwe display van de iPhone 4 telt 960 bij 640 pixels. Op een scherm met een diameter van 3,5” resulteert dat in een oplossend vermogen van 326 dpi. Dat is ongeveer dezelfde resolutie als van de eerste laserprinters. Dat resulteert in een zeer scherp beeld: met het blote oog kun je geen individuele pixels meer onderscheiden. De resolutie van het scherm is zo hoog, dat je zelfs de lettertjes van een A4 document nog kunt onderscheiden als je de pagina in zijn geheel weergeeft op het schermpje. Of je daar iets aan hebt is vers twee, want de letters worden dan wel onleesbaar klein.
Het verschil in resolutie is goed zichtbaar
Verder valt op, vergeleken met de 3G, dat het scherm onder een hoek veel beter leesbaar blijft. Apple heeft net als bij de iPad gebruik gemaakt van IPS technologie, waardoor het bijna lijkt alsof de tekst op het scherm ligt, in plaats van eronder. Het scherm van de iPhone 4 lijkt op het eerste gezicht iets minder reflectief dan dat van de iPad, maar dat is waarschijnlijk optisch bedrog. Ik heb wel het idee dat je minder snel last hebt van vingerafdrukken op het scherm.
Kleuren worden bovendien helder en sprankelend weergegeven. Vooral voor ebooks met veel afbeeldingen, of enhanced ebooks met video is kleurenweergave een pré. Natuurlijk, je kunt LCD niet vergelijken met eInk. Het scherm is buiten zo goed als onleesbaar en het geeft licht, wat veel mensen als vermoeiend ervaren. Aan de andere kant heb je geen licht nodig om in het donker te kunnen lezen.
Het IPS display van de iPhone 4 blijft ook onder een hoek leesbaar
Helaas is het scherm met een diagonaal van 3,5” wel aan de kleine kant. Inmiddels zijn er smartphones op de markt met grotere schermen. Helemaal als je gewend bent geraakt aan de iPad is het echt weer even terugschakelen. Door de hoge resolutie kun je wel veel tekst kwijt op het scherm, maar dan moet je wel erg goede ogen hebben wil je langere tijd prettig kunnen lezen. In de praktijk zul je dus toch snel voor een wat grotere letter kiezen, waardoor je vaak moet omslaan als je een ebook leest. Afbeeldingen in boeken worden prachtig weergegeven: klein, maar haarscherp en met heldere kleuren.
Afwerking, accuduur en gebruiksgemak
De afwerking is zoals we van Apple gewend zijn: de gebruikte materialen stralen degelijkheid en robuustheid uit en het design is strak. De kunststoflaag die voor de voor- en achterzijde is gebruikt, wordt blijkbaar ook toegepast in helikopters, aldus Apple, en zou krasvast moeten zijn (ik heb dit niet uitgetest). De omlijsting is van metaal en ook de bedieningsknoppen zijn nu van metaal, waardoor het apparaat nog een slag degelijker aanvoelt dan de 3G. De vorm is echter veranderd, de nieuwe iPhone is platter en hoekiger dan zijn voorganger, die een afgeronde achterzijde had. Daardoor vind ik de iPhone 4 iets minder fijn in de hand liggen. Dat is een nadeel, als je wat langer wilt lezen.
Strakke afwerking: metalen omlijsting, metalen knoppen
Over het gebruiksgemak hoef ik denk ik niet veel te zeggen. De iPhone laat zich zeer eenvoudig en intuïtief bedienen en je hoeft niet talloze settings door om alles werkend te krijgen. De telefoon is bovendien erg snel, apps starten meer dan twee maal zo snel op en websites laden ook veel sneller, vergeleken met de oude iPhone. Maar natuurlijk bepaalt uiteindelijk de ereading applicatie die je gebruikt het gebruiksgemak van het lezen zelf.
Een ander aspect dat van invloed is op de beoordeling van een ereader is de accuduur. Hoe lang kun je lezen, voordat je weer een stopcontact op moet zoeken? Bij eInk readers wordt die tijd soms uitgedrukt in weken, bij tablets en smartphones heb je het over uren. De iPhone 4 moet volgens de specificaties zo’n 10 uur video kunnen weergeven. Het lezen van een ebook is iets minder energie-intensief dan videoweergave, dus zou je nog iets hoger uit kunnen komen, maar in de praktijk zul je waarschijnlijk rond de 8 tot 9 uur kunnen lezen op één acculading. Dat is best lang, maar vergeet niet dat het om een telefoon gaat, waarvan je over het algemeen liever niet hebt dat deze helemaal leeg raakt. Gebruik je de iPhone voornamelijk om in de trein of even tussendoor wat te lezen, dan is de accu geen beperkende factor, maar op vakantie of gedurende een langere reis ligt dit wellicht anders.
Ondersteuning van verschillende formaten
Het is niet de iPhone die bepaalt welke ebookformaten je erop kunt lezen, maar de ereading apps die beschikbaar zijn. Gelukkig zijn dat er heel wat. Apple zelf heeft iBooks ontwikkeld, een app die overweg kan met ePub bestanden. Verder kun je met de Kindle app ebooks lezen uit het enorme (voornamelijk Engelstalige) assortiment van Amazon. Met txtr tenslotte kun je ebooks lezen die beveiligd zijn met Adobe drm, het beveiligingssysteem dat vooral in Europa in zwang is. Voor leesfanaten houdt het hier niet op, want uiteenlopende apps stellen je in staat om rss-feeds te lezen en pdf-documenten te bekijken, naast de tientallen nationale en internationale kranten-apps die inmiddels beschikbaar zijn.
Voor ebooks hebben iBooks en Stanza mijn voorkeur. Stanza kent zeer veel mogelijkheden om het scherm naar wens in te richten. iBooks is wat eenvoudiger en aantrekkelijker qua presentatie. Bovendien synchroniseert iBooks automatisch met de iPad: als je dus thuis een stuk hebt gelezen in een ebook op de tablet, en je opent hetzelfde ebook op de iPhone, dan opent het boek automatisch op de plek waar je was gebleven. Ideaal. Hetzelfde geldt voor de Kindle app van Amazon, die ook synchroniseert met andere apparaten.
De iBooks app van Apple
Helaas is het nog niet mogelijk om Nederlandse ebooks aan te schaffen vanuit deze drie applicaties: de iBookstore is nog niet geopend in Nederland, de Kindle-app slikt geen ePub en zowel Stanza als iBooks kunnen niet overweg met ebooks die zijn voorzien van Adobe drm. En laat dat nu juist het beveiligingssysteem zijn waar de meeste Nederlandse uitgevers voor kiezen. In dat geval is txtr de enige keus en helaas is deze app het minst gebruiksvriendelijk van allemaal en liep bij mij bovendien geregeld vast. Wil je Nederlandse ebooks lezen, dan zul je het dus met txtr moeten doen, of wachten totdat de iBookstore haar deuren opent. De vraag is nog wel hoeveel Nederlandse uitgevers daar dan gebruik van gaan maken.
Conclusie
De iPhone 4 doet het prima als ereader voor onderweg. Het scherm is wat te klein om langdurig van te gaan lezen, maar de kwaliteit van het display maakt veel goed. De combinatie van snelheid en gebruiksgemak maakt de iPhone 4 tot een ereader die je overal uit je binnenzak trekt om even wat te lezen of het nieuws te checken. Wie voornamelijk (tegen kopiëren beveiligde) Nederlandse ebooks wil lezen is voorlopig echter gebonden aan txtr, een wat minder aantrekkelijke ereading app. Maar gelukkig zijn er ook uitgevers die ebooks aanbieden zonder Adobe DRM. Deze kun je prima lezen met iBooks of Stanza. Ben je toe aan een nieuwe smartphone en is lezen je ding, kijk dan zeker eens goed naar deze laatste telg aan de Apple-boom.
